Merhaba, bugün sizler için ‘Bilime Adanmış Hayatları Konu Edinen Biyografik Filmler’ listesinden benim en çok etkilendiğim birkaç filmi inceleyeceğiz ayrıca filmlere konu olan bilim insanlarının etkileyici hayat hikayelerine değinip, tanık olacağız.
Hepimiz zaman zaman kendi hayatımızda zorluklarla karşılaşırız, bazen karşılaştığımız bu zorlukların altından nasıl kalkacağımızı bilemeyiz bazen de hayatımızdaki problemleri çözmek için yeterli güce ve motivasyona sahip olmadığımızı düşünürüz ve dolayısıyla içimizi bir karamsarlık kaplar. Bu gibi durumlarla karşılaştığımızda bizlere ilham verecek ve motivasyon sağlayacak gerçek hayat hikayeleri ararız. İşte bu noktada hayatları bizler için tam anlamıyla ‘motivasyon verecek’ olan, özellikle kendilerini bilime adamış bilim insanlarını filmler aracılığı ile tanımak ve yaşadıklarına tanık olmak bizlere iyi gelecektir. Dilerseniz sözü çok uzatmadan, izlediğimizde bize ilham olmasını ve aynı zamanda bizim içimizde belki de yanmayı bekleyen bilim ateşini tutuşturmayı sağlamasını dilediğimiz filmlerimize geçelim.
HIDDEN FIGURES (GİZLİ SAYILAR)
Gizli Sayılar, orijinal ismiyle Hidden Figures, 2016 yılında Theodore Melfi yönetmenliğinde çekilen Amerikan yapımı biyografi, dram türünde bir filmdir. Katherine G. Johnson, Dorothy Vaughan ve Mary Jackson, 1960’lı yılların başında NASA’da çalışan afro-amerikan üç matematikçi kadındır. Katherine Johnson, yörüngeye oturan ilk amerikan astronot John Glenn’in yer aldığı Mercury projesinde analist olarak yer alıyor. Mary Jackson okullarda siyahilere uygulanan ayrımcılığa savaş açarak mühendis olmaya çalışıyor ve sonucunda NASA’daki ilk afro-amerikan kadın mühendis olmaya hak kazanıyor. Dorothy Vaughan ise NASA’da ‘İnsan Bilgisayar’ namı ile ün salmış matematikçi olarak çalışıyor. Filmin isminin Gizli Sayılar olmasının sebebi ise, bu üç kadın da NASA’da çalışmaya başlamadan önce bilgisayara yaptırılan matematiksel işlemlerin, hesaplamaların ve analizlerin daha sonra bu kadınların sorumluluğuna bırakılıp, zor şartlar altında bu yükün üstesinden kalkmalarını beklemelerinden dolayıdır.
Bu kadın matematikçilerin özellikleri sadece NASA’da çalışan insanlar olması değil. 1960’lı yılların başlarında Amerika’da siyahilere uygulanan ciddi ayrımcılıklarla ve çevresindeki insanların aşağılayıcı tavırlarıyla savaşarak bir yerlere gelebilmeleri ve bu savaşı verirken kendilerini aşağılayan, dışlayan, insan yerine bile koymayan kişilerin ağızlarını açık bırakacak şekilde başarılarıyla adını tarihe yazdırmalarıdır. Filmde özellikle o zamanlarda siyahilere ve kadınlara uygulanan çirkin tavırlarla sadece özel hayatlarında değil, kariyer hayatında da karşılarına çıkan -örnek vermek gerekirse ayrı çalışma yerleri, ayrı tuvaletler, ayrı çay makinesi kullanmak gibi- birçok sorun ve bu sorunlarla başa çıkma süreçleri çok çarpıcı ve etkileyici bir şekilde gözler önüne sunuluyor. Filmde bu başarılı matematikçi kadınların, çalışma ve gündelik hayatlarında, gerek erkeklerin arasında gerekse beyaz tenlilerin arasında kendilerine yer bulma sürecinde dikkat çekici ayrıntılar olduğunu fark edeceksiniz.
Ayrıca bir not geçelim: Katherine G. Johnson’ın anısına 2016 yılında Langley’de Katherine G. Johnson Hesaplamalı Araştırma Tesisi kurulmuştur.
AGORA
Agora, 2009 yılında Alejandro Amenabar yönetmenliğinde çekilen İspanyol-İngiliz yapımı biyografi türünde bir filmdir. Konusu, 4. Yüzyıl döneminin en büyük kütüphanelerinden birine sahip olan ve birçok bilim insanı yetiştirmiş tarihiyle de ünlenmiş bir yer olan İskenderiye’deki Hypatia adındaki matematikçi, astronom ve filozof genç bir kadının çalışmalarını ve dönemin gerici zihniyetiyle mücadelesini ele alıyor. Hypatia, küçüklüğünden itibaren babası Theon tarafından aldığı eğitimler sayesinde bir bilim insanı olarak yetişiyor. Babasının vermiş olduğu çeşitli eğitimler sayesinde birçok farklı alanda araştırma yapma imkanı oluyor. Fakat o dönemlerde bir kadının temel bilimler alanında çalışmalar yapması ve öncülük etmesi bağnaz zihniyet tarafından normal karşılanmıyor ve Hypatia sırf bilimi kendisine örnek aldığı için tabiri caizse linç ediliyor, kütüphanesi ve ders verdiği yerler talan ediliyor. Ama ilkeli bir bilim insanı olan Hypatia pes etmiyor; dönemin bu gerici zihniyetine karşı dimdik ayakta durarak eğitimlerine devam ediyor, doğaya mantık ve bilimin gözüyle bakıp açıklamaya çalışıyor, sanat ve felsefeyle uğraşıyor. O zamanki zor şartlarda duruşuyla, hayatının son anına kadar mücadele etmesiyle ve öğrenmeye, araştırmaya olan merakıyla hepimize örnek olabilecek bir kadının hikayesini, Agora filmi çok başarılı bir şekilde bizlerle buluşturuyor.
THE IMITATION GAME: ENIGMA
The Imitation Game: Enigma, 2014 yılında Keira Knightley yönetmenliğinde çekilen başrollerinde Benedict Cumberbatch ve Keira Knightley’in yer aldığı biyografik/dram/savaş türünde bir film.
Film, konusunda; 2. Dünya Savaşı sırasında Nazilerin kullandığı şifreli kodu çözmek için çalışan matematikçilerden ve kriptoloji uzmanlarından oluşan ekipte yer alan Alan Turing’in hayatını ve Enigma’nın şifresini çözme macerasını ele alıyor.
- Dünya Savaşı’nda zıt kutuplarda yer alan İngiltere ve Almanya’nın rekabetini görüyoruz. Nazi Almanyası’nın istihbaratı sağlaması amacıyla kullandığı Enigma adı verilen şifreleme sistemini İngiltere’nin bir şekilde çözmesi gerekiyordu. Almanlar’ın gizli mesajlar için kullandığı bu sistemi çözmek ve kodlamayı ortaya çıkaran yeni bir sistem kurmak, savaşı İngiltere lehine bitirebilmek, İngiltere için kritik önem taşıyordu. Bu şifreleme sistemini çözmek için İngiltere Hükümeti, alanında uzman matematikçilerden ve kriptoloji uzmanlarından oluşan bir ekip kurdu. Alan Turing de bu ekipte yer alan başarılı, azimli, kendine güvenen ve inanan bir matematikçiydi ve ekiple birlikte gece gündüz demeden yapılan çalışmaların tabiricaizse beynini oluşturuyordu. Zaman zaman ekibin geri kalanıyla tamamen ters düşen düşüncelerine rağmen kendi bildiğini okuyarak ve üzerindeki psikolojik baskıya rağmen asla yılmadan deneme yaparak herkesin çözülmesine ‘imkansız’ gözüyle baktığı şifreyi, Enigma adı verilen makineyi oluşturarak çözmeyi başardı. Bu makinenin en önemli noktası ise; tek tek deneyerek çözmenin belki de seneler alacağı bu şifreleme sistemini, çok daha kısa sürede ve sonucu garantilecek şekilde çözebilmesi idi. Ve bu başarısıyla savaşı İngiltere’nin lehine çevirerek savaşın tahminen 2 sene daha erken bitip, belki de on milyonlarca insanın hayatının kurtarılmasını sağladı. Filmde bu konuların yanısıra Alan Turing’in hayatına, çocukluğuna da zaman zaman değinilmiş.
Alan Turing hakkında da şöyle bir not geçelim; şuan bu yazıyı hazırlayabilmek ve yayınlayabilmek için kullandığımız bu bilgisayarın temellerini Alan Turing’in yapmış olduğu kodlama çalışmaları oluşturuyor. Bunun yanısıra günümüzde birçok alanda faydalandığımız ‘Yapay Zeka Uygulamaları’nın temelini de yine aynı şekilde Alan Turing’in attığını biliyoruz.
Muhteşem.?